واریکوسل چیست ؟ | بررسی کامل اختلال وریدی بیضه ها
آیا تا به حال چیزی درباره واریس شنیده اید ؟ واریس موجب گشاد شدن و متورم شدن رگ ها در نواحی پا می شود . واریکوسل چیزی شبیه به این بیماری است با این تفاوت که در بیضه ها به خصوص بیضه سمت چپ بیشتر رخ می دهد .در این مقاله می خواهیم به توضیح کاملی درباه علائم و علت این بیماری و روش های درمان آن بپردازیم .
واریکوسل چیست ؟
به گشاد شدگی و تورم وریدهای بیضه واریکوسل می گویند ( شبیه به واریس در پا ). این حالت از نمایان شدن رگ ها معمولا بیشتر در کیسه سمت چپ بیضه رخ می دهد که مشکلاتی مثل درد ، تورم و در برخی موارد ناباروری برای مردان را در پیش دارد . به گفته متخصصین این بیماری بیشتر در نوجوانان( سنین 15 تا 25 ) مشاهده می شود و تا زمانی که فرد اقدام به باروری نکند مشخص نخواهد شد.
دلایل ابتلا به واریکوسل چیست ؟
از جمله دلایلی که سبب ایجاد واریکوسل می شود، عملکرد نادرست ورید های بیضه است که جریان خون را به بیضه ها باز می گرداند و سبب این عارضه می شود. از دیگر دلایلی که می توان به آن اشاره کرد شامل :
- ایستادن های طولانی مدت
- نقایض مادرزادی
- افزایش فشار شکم به اندام تناسلی در اثر ورزش های سنگین یا یبوست
- ژنتیک و سابقه خانوادگی واریس
- رشد بیضه ها
- سن و سال
- عوامل مرتبط با سبک زندگی
انواع واریکوسل :
بر اساس تحقیقات، واریکوسل انواع مختلفی دارد که پزشکان و متخصصین این بیماری را بر حسب نوع و شدت آن به سه دسته تقسیم بندی می کنند :
واریکوسل درجه 1
این نوع از واریکوسل به دلیل آن که خفیف است و نشانه های کمی دارد تنها با مانور والسالوا ( ایجاد فشار بر روی شکم ) قابل تشخیص و نمایان است.
واریکوسل گرید 2
این نوع از واریکوسل با معاینه ی فیزیکی که پزشک انجام میدهد قابل مشاده است اما برجستگی چندانی ندارد .
واریکوسل درجه 3
در واریکوسل گرید 3 عامل بیماری که رگ های متورم هستند، کاملا نمایان است و بیضه ها به صورت کاملا مشخص متورم هستند.
علائم و نشانه های واریکوسل چیست ؟
با توجه به اطلاعات پزشکی، واریکوسل نشانه های زیادی ندارد زیرا در مراحل اولیه این بیماری علائم خاصی بروز پیدا نمی کند و فرد اطلاعی ندارد که به این بیماری مبتلا شده است یا خیر . با این حال برخی از شایع ترین علائم گشاد شدن ورید های بیضه شامل :
- درد مبهم و اذیت کننده در ناحیه بیضه به خصوص پس از انجام فعالیت های سنگین
- احساس سنگینی در بیضه به خصوص بیضه سمت چپ
- کاهش تدریجی سایز و اندازه بیضه ها به مرور زمان
- تورم و یا برجستگی های کوچک در ناحیه بیضه
این علائم، معمولا در زمانی که فعالیت سنگین داشته باشید بیشتر نمایان خواهد شد .
چه افرادی بیشتر در معرض ابتلا به واریکوسل هستند ؟
به طور دقیق و حتمی نمی توان اعلام کرد که چه افرادی بیشتر در معرض خطر ابتلا به واریکوسل هستند اما برخی از متخصصان در ازمایش های خود به این نتیجه رسیده اند که در دوران بلوغ به دلیل آن که بیضه ها در حال رشد هستند و جریان فشار خون در اندام تناسلی بیشتر است؛ به همین دلیل امکان ابتلا به این بیماری در نوجوانان نسبت به سایر افراد بیشتر خواهد بود. هم چنین افرادی که سابقه بیماری عروقی در خانواده و اطرافیان خود را دارند لازم است تا توجه بیشتری به این بیماری داشته باشند.
تاثیرات واریکوسل بر باروری مردان
در اغلب موارد بیشترین نگرانی که در باره واریکوسل وجود دارد میزان تاثیر آن بر باروری است . گشاد شدن وریدهای بیضه در طولانی مدت می تواند عملکرد طبیعی بیضه ها را مختل کند و سبب کاهش کیفیت اسپرم برای باروری شود . از جمله اختلالاتی که این بیماری ایجاد میکند، کاهش تولید تعداد اسپرم و یا تولید اسپرم های غیر مولد و بی کیفیت است . این بیماری در دراز مدت می تواند سبب افزایش دمای محیط بیضه ها شده و میزان تحرک اسپرم را به حداقل برساند.
هر اسپرم برای آن که بتواند مولد و بارور شود نیاز دارد تا تحرکات مشخصی داشته باشد تا بتواند به تخمک برسد و مراحل باروری را آغاز کند.به گفته پزشکان درمان واریکوسل با روش جراحی به مقدار زیادی سبب بهبود کیفیت اسپرم خواهد شد .
نحوه تشخیص واریکوسل چگونه است ؟
برای تشخیص واریکوسل ، پزشک ارولوژیست لازم است تا به وسیله ابزار مخصوص پزشکی فردی که در معرض این بیماری قرار دارد را معاینه کند تا بتواند علائم و نشانه های واریکوسل را تشخیص دهد . در برخی موارد دستگاه های تصویربرداری پزشکی نیز به این موضوع کمک می کنند از جمله های روش های تشخیص این بیماری عبارتند از:
معاینه سرپایی توسط پزشک :
در این روش پزشک از بیمار می خواهد که به صورت ایستاده سرفه کند و یا زور بزند تا اگر وریدی در بیضه گشاد شده باشد مشخص گردد
تصویربرداری داپلر :
در تصویربرداری داپلر بیضه ، نه تنها قطر رگ ها معلوم می شود بلکه برگشت جریان خون را نیز نشان می دهد . این نوع از تصویربرداری به تعیین نوع درجه واریکوسل نیز کمک می کند.
تاثیر واریکوسل بر رابطه جنسی
واریکوسل به مرور می تواند بر کیفیت رابطه جنسی اثز بگذارد چرا که این بیماری با کاهش سطح تستوسترون، میل جنسی را کاهش داده و سبب عدم ایجاد نعوظ می شود. هم چنین این بیماری سبب می شود تا فرد دائما احساس خستگی مزمن داشته باشد و از رابطه جنسی خود لذتی نبرد . درمان واریکوسل به خصوص در افراد جوان موجب می شود تا فرد بتواند عملکرد جنسی خود را بهبود ببخشد .
روش های درمان واریکوسل چیست ؟
درمان واریکوسل به دلیل آن که بر باروری و رابطه جنسی اثر می گذارد از اهمیت ویژه ای برخوردار است . درمان های متفاوتی ( جراحی و عیر جراحی ) برای گشاد شدن وریده های بیضه وجود دارد در ادامه توضیح مختصری درباره هر یک از این روش ها خواهیم داد:
درمان غیر جراحی :
در صورتی که واریکوسل مشکلات خاصی ایجاد نکند؛ برای مثال: فرد، دچار درد های آراد دهنده نشود و یا بر باروری تاثیر نگذارد می توان آن را با روش هایی مثل استفاده از داروهای استروئیدی ، پرهیز از فعالیت های سنگین و اصلاح رژیِم غذایی و سبک زندگی درمان کرد . این نوع از درمان برای واریکوسل گرید 1 توصیه می شود .
درمان جراحی :
در صورتی که شدت علائم واریکوسل زیاد شود باید به سراغ روش جراحی رفت . سه نوع روش جراحی برای درمان این بیماری وجود دارد :
- جراحی باز : جز موثرترین روش ها که نیاز به ایجاد برش بزرگ بر روی بیضه دارد تا درمان کامل انجام شود.
- جراحی لاپاروسکوپی : به کمک لاپاراسکوپ ( یک نوع ذره بین پزشکی ) برش های کوچکی ایجاد می شود.
- آمبولیزاسیون با کاتتر: این روش غیرجراحی بوده و و از طریق رگ های کشاله ران با تزریق مواد مسدود کننده انجام می شود.
مراقبت های پس از جراحی واریکوسل
دوران نقاهت پس ازانجام جراحی واریکوسل ممکن است بین 1 تا 3 هفته طول بکشد در این دوران برای بهبود سریع تر و مشاهده نتیجه درمان لازم است تا نکات زیر را رعایت نمائید :
- تا 48 ساعت پس از جراحی استراحت نسبی داشته باشید.
- از انجام فعالیت های سنگین جدا خودداری نمائید.
- برای کاهش درد و تورم از کمپرس یخ استفاده نمائید.
- از پوشیدن لبای زیر تنگ اجتناب کنید.
- از مصرف نوشیدنی های کافئین دار مثل قهوه و نوشابه بپرهیزید.
- در صورت بروز هر گونه علائم برای معاینه و بررسی محل جراحی نزد پرشک خود بروید .
- برای کنترل و نگه داری بیضه ها از بیضه بند استفاده نمائید.
- برای بهبود جریان خون و تقویت عضلات کف لگن ، کگل کنید.
عوارض درمان نکردن واریکوسل
در صورتی که واریکوسل درمان نشود و یا علائم و نشانه های آن نادیده گرفته شود، ممکن است در طولانی مدت عوارض جدی به همراه داشته باشد . ازجمله این عوارض می توان به آتروقی اشاره کرد که در این پدیده، به دلیل کمبود اکسیژن، بیضه ها به مرور زمان کوچک می شوند و عملکرد خود را از دست می دهند . از دیگر عوارض عدم درمان به موقع واریکوسل ، کاهش میل جنسی ، اختلال در روند تولید اسپرم و ایجاد درد آزار دهنده در ناحیه بیضه ها است .
چگونه از واریکوسل پیشگیری کنیم ؟
برای پیشگیری از ابتلا به واریکوسل اقدامات ساده اما موثری وجود دارد که هر فرد می تواند با رعایت آن از مبتلا شدن به آن خود را مصون نگه دارد. از جمله این اقدامات شامل :
- پرهیز از فعالیت های ورزشی سنگین و پرفشار.
- سعی کنید فشاری زیادی بر شکم خود نیاورید .
- یبوست خود را با رژیم غذایی مناسب کنترل کنید.
- فعالیت های ورزشی روزانه و سبک داشته باشید.
- در صورت بروز هر گونه علائم نزد پزشک بروید .
- از لباس زیر نگه دارنده و نخی استفاده کنید.
با انجام مواردی که گفته شد تا حد زیادی می توانید از ابتلا به این بیماری پیشگیری کنید و زندگی سالمی داشته باشید .
نتیجه گیری
واریکوسل از جمله مشکلات وریدی در مردان است که بیشتر در بیضه سمت چپ نمایان می شود . این بیماری در صورتی که خفیف باشد نیاز به درمان جراحی ندارد و با استفاده از دارو وتوصیه های پزشک قابل کنترل است . در صورتی که علائم گشاد شدن ورید های بیضه شدت یابد نیاز است تا به صورت جدی درمان شود زیرا در صورت عدم درمان عوارضی مثل کاهش میل جنسی و کوچک شدن بیضه ها را به دنبال دارد. اگر شما یا عزیزانتان به این بیماری مشکوک هستید حتما نزد متخصص اورولوژی مراجعه نمائید.
پاسخ به سوالات متداول درباره واریکوسل
خیر واریکوسل خود به خود درمان نمی شود حتی در مواردی ممکن است پیشرفت کند.
بله در بیماران مبتلا به این بیماری احساس درد به همراه سنگینی بیضه ها دیده می شود.
بله پس از درمان ، کیفیت اسپرم ها بیشتر شده و باروری به مرور زمان بهبود می یابد.
به گفته پزشکان بیشتر در بیضه سمت چپ دیده می شود اما در برخی موارد ممکن است در هردو بیضه رخ دهد.
خیر واریکوسل به سرطان ارتباطی ندارد .
منبع :