بیماری‌ های مقاربتی: راه‌ های انتقال، علائم و روش‌ های پیشگیری

بیماری‌ های مقاربتی: راه‌ های انتقال، علائم و روش‌ های پیشگیری

03 بهمن 1403 دکتر صادق زاده 0 دیدگاه
بیماری های مقاربتی چند دسته هستند

بیماری ‌های مقاربتی (STDs) یکی از مهم ‌ترین چالش‌ های بهداشتی جوامع امروزی به ‌شمار می ‌آیند که نه ‌تنها سلامت فردی را تهدید می‌ کنند، بلکه می ‌توانند پیامدهای اجتماعی و روانی عمیقی داشته باشند. آگاهی از این بیماری ‌ها، نحوه انتقال، علائم و روش‌ های پیشگیری از آن‌ ها، گام اول در کاهش شیوع و محافظت از سلامت جامعه است.

بیماری ‌های مقاربتی چیست؟

بیماری‌ مقاربتی یا عفونت ‌های منتقله از راه جنسی، به دسته ‌ای از بیماری ‌ها گفته می‌ شود که عمدتا از طریق تماس جنسی منتقل می‌ شوند. این بیماری‌ ها می ‌توانند ناشی از عوامل متعددی مانند باکتری، ویروس، انگل یا قارچ باشند. برخی از بیماری ‌های مقاربتی شایع شامل ایدز (HIV)، سوزاک، سیفلیس، تبخال تناسلی و زگیل تناسلی است. این بیماری ‌ها به دلیل ماهیت انتقالی خود، معمولا بین افراد فعال از نظر جنسی شیوع بیشتری دارند.

یکی از مهم ‌ترین دلایلی که این بیماری ها را خطرناک می‌ کند، این است که بسیاری از آن ‌ها در مراحل اولیه علائم واضحی ندارند و ممکن است بدون هیچ نشانه ‌ای پیشرفت کنند. این موضوع می ‌تواند باعث شود افراد بدون اطلاع از وجود عفونت، به انتقال آن به دیگران ادامه دهند. علاوه بر این، اگر این بیماری ‌ها درمان نشوند، ممکن است عوارض جدی مانند ناباروری، عفونت ‌های لگنی و در موارد شدیدتر، خطر مرگ به دنبال داشته باشند. به همین دلیل، تشخیص زود هنگام و درمان سریع این بیماری‌ ها از اهمیت بالایی برخوردار است.

انواع بیماری ‌های مقاربتی

این بیماری ها به سه گروه عمده تقسیم می‌ شوند: بیماری ‌های ناشی از باکتری، ویروس و انگل. هر یک از این گروه‌ ها می‌ توانند با علائم مختلف و عوارض متفاوتی همراه باشند. شناخت هر کدام از این بیماری ‌ها و نحوه انتقال آن ‌ها، به پیشگیری و درمان موثر کمک می‌ کند.

نام بیماریعامل بیماریعلائم شایعروش انتقالدرمان‌پذیری
سوزاکباکتریترشح غیرعادی، درد ادرارتماس جنسیقابل درمان با آنتی ‌بیوتیک
 ایدزویروسکاهش ایمنی بدن، عفونت ‌های مکررخون، تماس جنسی، مادر به نوزادغیر قابل درمان، قابل مدیریت با داروها
زگیل تناسلیویروس HPVزائده ‌های کوچک در ناحیه تناسلیتماس پوستیقابل مدیریت با واکسن و درمان‌ های موضعی
سیفلیسباکتریزخم بدون درد، بثورات پوستیتماس جنسیقابل درمان با آنتی ‌بیوتیک (پنی ‌سیلین)
کلامیدیاباکتریترشحات غیرعادی، درد لگنتماس جنسیقابل درمان با آنتی ‌بیوتیک
تبخال تناسلیویروس HSVزخم ‌های دردناک در ناحیه تناسلی، تب خفیفتماس پوستی یا جنسیغیرقابل درمان، قابل کنترل با داروهای ضد ویروسی
تریکومونیازانگلخارش و ترشح غیرعادی در ناحیه تناسلیتماس جنسیقابل درمان با داروهای ضد انگل
هپاتیت Bویروسزردی پوست، ضعف عمومیخون، تماس جنسی، مادر به نوزادقابل پیشگیری با واکسن، قابل مدیریت با داروها
شپش تناسلیانگلخارش شدید در ناحیه تناسلیتماس نزدیک یا استفاده از وسایل مشترکقابل درمان با داروهای موضعی

بیماری ‌های مقاربتی ناشی از باکتری

این نوع بیماری ‌ها ناشی از عفونت ‌های باکتریایی هستند و اغلب با استفاده از آنتی ‌بیوتیک‌ ها قابل درمان ‌هستند.

1. سوزاک

سوزاک یکی از شایع‌ ترین بیماری ‌های مقاربتی است که توسط باکتری Neisseria gonorrhoeae  ایجاد می ‌شود. این بیماری معمولا مجاری ادراری، ناحیه تناسلی، گلو و چشم‌ ها را درگیر می‌ کند. علائم رایج شامل ترشحات غیر عادی، درد هنگام ادرار و در برخی موارد التهاب گلو است. اگر درمان نشود، می ‌تواند به ناباروری یا عفونت لگن منجر شود.

به مشورت با دکتر اورولوژی در تهران نیاز دارید؟

جهت دریافت مشاوره و یا ویزیت از دکتر صادق زاده (جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری) می توانید با شماره تماس زیر در ارتباط باشید و یا از طریق صفحه دریافت نوبت آنلاین اقدام کنید.

2. سیفلیس

سیفلیس یک عفونت باکتریایی مزمن است که توسط Treponema pallidum ایجاد می ‌شود و در صورت عدم درمان می‌ تواند به مراحل پیشرفته ‌تر و خطرناک ‌تری برسد. سیفلیس در مراحل اولیه به صورت زخم‌ های بدون درد (شانکر) ظاهر می ‌شود. در مراحل پیشرفته، ممکن است به عوارض جدی مانند آسیب به قلب، مغز و اندام ‌های دیگر منجر شود.

3. کلامیدیا

کلامیدیا یکی دیگر از بیماری‌ های شایع باکتریایی است که توسط باکتری Chlamydia trachomatis  ایجاد می ‌شود. این بیماری اغلب بدون علامت است، اما می‌ تواند منجر به مشکلاتی مانند عفونت لگن و ناباروری شود. علائم در صورت وجود، شامل ترشحات غیر طبیعی و درد در حین ادرار است.

تصویر بیماری کلامیدمیا

بیماری ‌های مقاربتی ناشی از ویروس

بیماری ‌های ویروسی مقاربتی معمولا مزمن هستند و مدیریت آن‌ ها به درمان ‌های خاصی نیاز دارد.

1. ایدز

HIV یا ویروس نقص ایمنی انسانی، عامل بیماری ایدز است. این ویروس با حمله به سیستم ایمنی بدن، مقاومت بدن را در برابر عفونت ‌ها و بیماری‌ ها کاهش می ‌دهد. این بیماری از طریق خون، تماس جنسی، یا از مادر به نوزاد منتقل می ‌شود. اگرچه درمان قطعی برای HIV وجود ندارد، اما داروهای ضد ویروسی می‌ توانند پیشرفت بیماری را کنترل کنند.

2. تبخال تناسلی (هرپس)

تبخال تناسلی توسط ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) ایجاد می‌ شود و به صورت زخم‌ ها و تاول‌ های دردناک در ناحیه تناسلی ظاهر می‌ شود. این ویروس بسیار مسری است و از طریق تماس پوستی منتقل می ‌شود. درمان قطعی برای هرپس وجود ندارد، اما داروها می ‌توانند علائم را کاهش داده و عود آن را کنترل کنند.

3. ویروس HPV و زگیل تناسلی

ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) یکی از شایع ‌ترین عوامل بیماری ‌های مقاربتی است. برخی از گونه‌ های این ویروس می‌ توانند باعث زگیل تناسلی شوند، در حالی که دیگر گونه‌ ها خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم یا دیگر سرطان ‌ها را افزایش می ‌دهند. واکسن HPV می ‌تواند از ابتلا به گونه‌ های پرخطر ویروس جلوگیری کند.

بیماری‌ های مقاربتی ناشی از انگل ‌ها

بیماری ‌های انگلی مقاربتی معمولا با درمان‌ های موضعی یا داروهای خوراکی قابل کنترل هستند.

1. شپش تناسلی

شپش تناسلی یا “خرچنگک” حشره ‌ای کوچک است که در ناحیه موی تناسلی زندگی می‌ کند و باعث خارش شدید می ‌شود. این بیماری از طریق تماس نزدیک یا استفاده از وسایل شخصی آلوده منتقل می ‌شود. درمان آن با داروهای ضدشپش به ‌راحتی انجام می ‌گیرد.

تصویر شماتیک از شپش تناسلی

2. تریکومونیاز

تریکومونیاز یک عفونت انگلی است که توسط Trichomonas vaginalis  ایجاد می ‌شود. این بیماری اغلب باعث ترشحات غیر طبیعی، خارش و التهاب در ناحیه تناسلی می ‌شود. تریکومونیاز از طریق تماس جنسی منتقل می ‌شود و با داروهای ضد انگل درمان می‌ شود.

علائم شایع بیماری ‌های مقاربتی

علائم بیماری ‌های مقاربتی می ‌توانند بسیار متنوع باشند و در بسیاری از موارد، افراد ممکن است هیچ علامت ظاهری نداشته باشند. این موضوع تشخیص و درمان را دشوار می ‌کند و به همین دلیل، مراجعه به پزشک و انجام آزمایش‌ های دوره‌ ای بسیار مهم است. علائم ممکن است بسته به نوع بیماری و جنسیت افراد متفاوت باشند، اما برخی از نشانه‌ ها در زنان و مردان شایع ‌تر هستند.

علائم بیماری های مقاربتی در زنان

  • ترشحات غیر طبیعی از واژن
  • خارش یا سوزش در ناحیه تناسلی
  • درد یا سوزش هنگام ادرار
  • درد در هنگام رابطه جنسی
  • خونریزی بین دوره ‌های قاعدگی
  • زخم‌ ها، تاول ‌ها یا ضایعات در ناحیه تناسلی

علائم بیماری های مقاربتی در مردان

  • ترشحات غیر طبیعی از آلت تناسلی
  • خارش یا تحریک در ناحیه تناسلی
  • درد یا سوزش هنگام ادرار
  • تورم یا درد در بیضه‌ ها
  • زخم‌ ها یا ضایعات در ناحیه تناسلی

راه ‌های انتقال بیماری‌ های مقاربتی

این بیماری ها از طریق روش ‌های مختلفی منتقل می‌ شوند. شناخت این راه‌ ها می‌ تواند به پیشگیری از انتقال کمک کند و افراد را به استفاده از روش‌ های محافظتی ترغیب کند.

تصویر اینفوگرافیک از راه های انتقال بیماری های مقاربتی

1. تماس جنسی

تماس جنسی شایع ‌ترین روش انتقال بیماری‌ های مقاربتی است. این تماس می ‌تواند شامل رابطه واژینال، مقعدی یا دهانی باشد. در صورت استفاده نکردن از وسایل محافظتی مانند کاندوم، خطر انتقال افزایش می ‌یابد. حتی تماس نزدیک پوستی در برخی موارد، مانند تبخال تناسلی یا زگیل تناسلی، می ‌تواند باعث انتقال شود.

2. انتقال از مادر به نوزاد

برخی از عفونت‌ های مقاربتی می‌ توانند در دوران بارداری، هنگام زایمان یا حتی از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل شوند. برای مثال، HIV، سیفلیس و کلامیدیا از جمله بیماری‌ هایی هستند که انتقال از مادر به نوزاد در آن ‌ها رایج است. درمان و مدیریت این بیماری ‌ها در دوران بارداری می ‌تواند به کاهش خطر انتقال کمک کند.

3. انتقال از طریق خون

انتقال از طریق خون شامل تماس با خون آلوده است و می‌ تواند در مواردی مانند استفاده از سرنگ ‌های مشترک، دریافت خون آلوده، یا تماس با زخم ‌های باز اتفاق بیفتد. بیماری‌ هایی مانند HIV و هپاتیت B از طریق این روش منتقل می ‌شوند. استفاده از وسایل بهداشتی و استریل در محیط ‌های درمانی و اجتناب از تزریق با سرنگ‌ های مشترک می‌ تواند از این نوع انتقال جلوگیری کند.

پیشگیری از بیماری ‌های مقاربتی

برای پیشگیری از این بیماری ها، آگاهی و رعایت اقدامات پیشگیرانه ضروری است. این اقدامات کمک می‌ کنند تا خطر ابتلا به حداقل برسد. در ادامه، راه ‌های پیشگیری از انتقال بیماری ‌های مقاربتی توضیح داده شده است:

1. تزریق واکسن

  • واکسیناسیون HPV: اگر بین ۹ تا ۲۶ سال دارید، واکسن HPV را دریافت کنید. این واکسن در دو یا سه دوز (بسته به سن) تزریق می ‌شود و از ابتلا به گونه‌ های پرخطر ویروس که می ‌تواند باعث زگیل تناسلی یا سرطان دهانه رحم شود، پیشگیری می ‌کند.
  • واکسیناسیون هپاتیت B: اگر تاکنون این واکسن را دریافت نکرده ‌اید، سری سه‌ دوزی واکسن هپاتیت B را انجام دهید تا از ابتلا به این بیماری پیشگیری شود.

نوشته پیشنهادی :

تزریق واکسن باعث پیشگیری از بیماری های مقاربتی می شود.

2. استفاده از کاندوم

  • همیشه از کاندوم استفاده کنید: چه در رابطه واژینال، مقعدی یا دهانی، استفاده صحیح از کاندوم لاتکس یا پلی ‌اورتان خطر انتقال بیماری ‌هایی مانند HIV، سوزاک و کلامیدیا را به‌شدت کاهش می ‌دهد.
  • بررسی تاریخ انقضا و کیفیت کاندوم: قبل از استفاده، مطمئن شوید کاندوم سالم و بدون پارگی است.

3. تست ‌های دوره ‌ای و مراجعه به پزشک

  • آزمایش HIV: هر ۶ ماه یک ‌بار، به ‌ویژه اگر شریک جنسی جدید دارید یا در گروه‌ های پرخطر هستید.
  • تست کلامیدیا و سوزاک: به‌ خصوص برای افراد زیر ۲۵ سال و فعال از نظر جنسی توصیه می‌ شود.
  • تست سیفلیس: در صورت داشتن علائم مشکوک یا اگر شریک جنسی مبتلا دارید.
  • پاپ اسمیر و HPV: برای زنان، هر ۳ تا ۵ سال یک ‌بار برای شناسایی زود هنگام عفونت HPV و پیشگیری از سرطان دهانه رحم انجام شود.
  • مراجعه منظم به پزشک متخصص: حتی اگر علائمی ندارید، بهتر است سالانه برای چکاپ کامل به متخصص مراجعه کنید.

4. سایر اقدامات پیشگیرانه

  • رابطه جنسی امن: تعداد شرکای جنسی خود را محدود کنید و در صورت داشتن شریک جدید، از سلامت او مطمئن شوید.
  • اجتناب از استفاده از وسایل مشترک: استفاده از وسایلی مانند تیغ یا سرنگ مشترک می ‌تواند باعث انتقال بیماری ‌هایی مانند HIV و هپاتیت شود.
  • اجتناب از تماس با زخم‌ ها یا ترشحات مشکوک: اگر شریک جنسی شما زخم یا علائم غیر طبیعی دارد، از برقراری رابطه پرهیز کنید.

درمان بیماری ‌های مقاربتی

تشخیص و درمان به ‌موقع عفونت ‌های مقاربتی می‌ تواند از پیشرفت بیماری و بروز عوارض جدی جلوگیری کند. نوع درمان به عامل بیماری بستگی دارد:

بیماری ‌های قابل درمان

  • سوزاک و کلامیدیا:

درمان شامل مصرف آنتی ‌بیوتیک‌ هایی مانند آزیترومایسین یا داکسی ‌سایکلین است. بهتر است شریک جنسی نیز هم ‌زمان درمان شود تا از انتقال دوباره جلوگیری شود.

مصرف آنتی بیوتیک باعث درمان بیماری های مقاربتی می شود.

  • سیفلیس:

سیفلیس در مراحل اولیه با تزریق پنی‌ سیلین به ‌طور کامل درمان می‌ شود. اگر در مراحل پیشرفته باشد، ممکن است نیاز به دوره‌ های طولانی‌ تری از درمان باشد.

  • تریکومونیاز:

درمان شامل داروهای ضد انگل مانند مترونیدازول یا تینیدازول است.

بیماری ‌های غیر قابل درمان و مدیریت علائم

  • ایدز:

درمان شامل مصرف داروهای ضدویروسی (ART) است که ویروس را در سطح پایینی نگه می ‌دارند و از پیشرفت بیماری جلوگیری می ‌کنند. این داروها باید به ‌صورت روزانه و تحت نظر پزشک مصرف شوند. انجام تست ‌های منظم برای بررسی عملکرد سیستم ایمنی و سطح ویروس ضروری است.

  • تبخال تناسلی (هرپس):

داروهای ضدویروسی مانند آسیکلوویر یا والاسیکلوویر می ‌توانند به کاهش تعداد و شدت حملات کمک کنند. استفاده از کاندوم و پرهیز از رابطه جنسی در دوران فعال بیماری، از انتقال جلوگیری می ‌کند.

  • HPV و زگیل تناسلی:

زگیل ‌ها با استفاده از روش‌ های فریز کردن، لیزر یا داروهای موضعی درمان می‌ شوند. برخی از گونه‌ های HPV ممکن است به سرطان منجر شوند، بنابراین غربالگری منظم اهمیت دارد.

نکات مهم در درمان بیماری های مقاربتی

  1. قطع نکردن دوره درمان: حتی اگر علائم از بین رفتند، دوره درمان را کامل کنید.
  2. اطلاع دادن به شریک جنسی: اگر مبتلا به بیماری مقاربتی هستید، شریک خود را مطلع کنید تا او نیز بررسی و درمان شود.
  3. پرهیز از خوددرمانی: همیشه درمان را تحت نظر پزشک انجام دهید.

بیماری‌ های مقاربتی که منجر به ناباروری می‌ شوند

بیماری ‌های مقاربتی می ‌توانند تاثیرات عمیقی بر باروری زنان و مردان داشته باشند. بیماری‌ هایی مانند کلامیدیا و سوزاک، اگر درمان نشوند، می ‌توانند باعث عفونت لگن در زنان شوند. این عفونت ممکن است به انسداد لوله‌ های رحمی، بارداری خارج ‌رحمی یا ناباروری منجر شود. همچنین در مردان، این بیماری ‌ها می ‌توانند عفونت بیضه و مجاری تناسلی را ایجاد کرده و کیفیت و تحرک اسپرم را کاهش دهند.

اثرات بلند مدت بیماری ‌های ویروسی مانند HPV و تبخال تناسلی نیز می ‌توانند به کاهش باروری منجر شوند، به‌ ویژه اگر عوارضی مانند زخم ‌های مکرر یا تغییرات در بافت ‌های تناسلی ایجاد کنند. تشخیص و درمان زود هنگام بیماری‌ های مقاربتی، همراه با انجام چکاپ ‌های منظم، کلید حفظ سلامت باروری است.

پاسخ به سوالات پرتکرار درباره بیماری ‌های مقاربتی

آیا تمام بیماری ‌های مقاربتی قابل درمان هستند؟

خیر، برخی از عفونت‌ های مقاربتی مانند کلامیدیا، سوزاک و سیفلیس قابل درمان هستند، اما بیماری‌ های ویروسی مانند HIV، تبخال تناسلی و HPV درمان قطعی ندارند. با این حال، این بیماری ‌ها با داروهای مناسب قابل کنترل هستند و می ‌توان علائم آن‌ها را کاهش داد.

چطور بفهمم که مبتلا به بیماری مقاربتی هستم؟

اگر علائمی مانند ترشحات غیر طبیعی، زخم ‌ها یا درد در ناحیه تناسلی دارید یا در گروه پرخطر هستید، باید به پزشک مراجعه کنید. آزمایش‌ های خاص مانند تست خون، ادرار یا نمونه ‌برداری از زخم می ‌توانند به تشخیص بیماری کمک کنند. برخی از بیماری ‌ها بدون علامت هستند، بنابراین انجام تست‌ های دوره ‌ای بسیار مهم است.

منبع :

این پست برایتان چقدر مفید بود؟

بر روی ستاره ها کلیک کنید

میانگین امتیازات / 5. تعداد امتیازات

تاکنون امیازی ثبت نشده است شما اولین امتیاز را ثبت کنید

دیدگاهتان را بنویسید
لطفا تمامی موارد خواسته شده را وارد نمایید.

ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

وارد کردن موارد ضروری الزامیست.